SORU: Risk Grubundayım Sokağa Çıkma Yasağım var ama Patronum beni çalışmaya zorluyor ne yapabilirim?

Risk grubundaki çalışanlar bu sokağa çıkma yasağı sürecinde sağlık/istirahat raporu sunabilir. Herhangi bir sağlık sorunu veya kronik hastalık nedeniyle sağlık kuruluşlarından alınmış ve sağlık sorunu/kronik (Risk grubunda olduğunu gösteren) hastalığı ispatlayan belgelerle, fiili çalışmaya ara verebilir. Risk grubunda olup sokağa çıkma yasağına dahil olan çalışanlar açısından da mücbir sebep oluşmaktadır.

Mücbir sebep hükümlerince bir haftalık yarım ücret ödemesi yapılacaktır. İşverenin çalışanı en son çare olarak işten çıkarması, kanuni bir zorunluluktur. İşverenin 15.03.2020 tarihinden itibaren işten çıkarılması yasaklanmıştır. Çıkarması halinde kıdem tazminatına mahkum edilecektir. Bu zorunluluğa rağmen işten çıkarılma halinde; işveren kıdem tazminatı, maaş, fazla mesai gibi tüm işçilik hak ve alacaklarını ödemesi gündeme gelecektir.

Ayrıca işveren bu süreçte kısa çalışma ödeneğine başvurmuşsa, şartları taşıyanlar bunlardan yararlanacaktır. İşçi, işverenin kısa çalışma başvurusundan önce 60 gün çalışmış ve son 3 yıl içinde 450 gün sigortalı çalışmış ise; kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilecektir. Kısa çalışma ödeneğinde ücretli izne çıkarılma olmamaktadır.

Bir haftalık yarım ücret ödemesinden sonra iş ilişkisi devam edip, kısa çalışma ödeneği gündeme gelmezse çalışma koşullarına göre aşağıdaki seçeneklere başvurulabilir:

• Öncelikle çalışılmayan bu süreye ilişkin sonradan telafi çalışmasının yaptırılması ve ücret ödenmesine devam edilmesi istenebilir. Bu işverenin rızasına bağlıdır. 
• Mazeret izni veya ücretli izin talebinde bulunabilirsiniz. Kronik hastalığı olanlar ilaç reçetesi, sağlık raporu, epikriz raporu gibi hastalığa ilişkin belgelerle işverene mazeret izin talebiyle başvurabilirsiniz. 65 yaş üstünde olanlar da sokağa çıkma yasağını gerekçe göstererek, mazeret iznine başvurabilmektedir. İşverence ‘mazeret izni’ kullandırılan sürelerde ücretten bir kesinti yapılamamaktadır.
• Yıllık ücretli izin talebinde bulunabilirsiniz. Sadece kullanılmamış yıllık ücretli izinlerden yararlanabilirsiniz. Yıllık izin süresince, maaşınızı almaya devam edeceksiniz. Yıllık iznin olabildiğince bir bütün halinde kullanılması esas alındığından, işverenle mutabakat sağlanarak tamamı kullanılabilecektir.

NOT: 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışanlar bakımından yıllık ücretli izin hakkı;

• Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara on dört günden,
• Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi günden,
• On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı günden,

az olamayacaktır. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanacaktır. On sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamayacaktır. Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

Hazırlayanlar: Doç. Dr. Gürkan Sert, Av. O. Öncel Akbaş,

Av. S. Biset Ekinci, Av. Volkan Yalçınkaya, Av. Çağrı Ş. Uluslu