HASTA VE HASTA YAKINI HAKLARI DERNEĞİ --------------------------------------------------------------------------------------SAĞLIK HUKUKU VE EĞİTİMİ DERNEĞİ

COVID 19 ve ÖZEL HAYATA SAYGI HAKKI DUYURUSU

Bulaşıcı hastalıkların yaygınlaştığı dönemler, bulaşıcı hastalığı bulunan bireylere yönelik damgalayıcı ve ayrımcı tutumların artmasına ve yaygınlaşmasına neden olabilir. Artan ve yaygınlaşan damgalama ve ayrımcılık bu bireylere yönelik hak ihlallerinin artması ve yaygınlaşması sonucunu doğurabilir. Özellikle bulaşıcı hastalığı bulunan bireylerin özel ve aile hayatları ile ilgili eylem ve tutumlarda önemli hak ihlalleri gündeme gelmekte ve ihlallerde artışlar olabilmektedir. COVID 19 Pandemisi ile mücadelenin ülkemizde ve dünyada yoğun olarak sürdüğü bu günlerde, COVID 19 pozitif bireylerin özel ve aile hayatlarına yönelik ihlaller önlenmelidir. Bu bağlamda COVID 19 pozitif bireylerin, hak ihlallerinin önlenmesi amacıyla aşağıdaki hususları yeniden hatırlatmak isteriz:

Özel hayata saygı hakkı; taraf olduğumuz uluslararası belgelerde, Anayasa’mızda ve iç hukukumuzda çok sayıda yasa, tüzük ve diğer düzenlemeler ile korunmaktadır. Bu düzenlemelere göre bireylerin kişisel verilerinin alınması, işlenmesi ve paylaşılması; bireyin açık iznine tabi tutulmuştur. Yalnızca yasalarda belirlenen istisnai hallerde bu işlemler bireyin izni dışında gerçekleştirilebilir. Öngörülen istisnai hallerde, bu sınırlamalara uyulması zorunludur. Bu sınırlamalara uyulmadan bireylerin bulaşıcı hastalık ile ilgili statülerinin kayıt edilmesi, işlenmesi, aktarılması, açıklanması hukuka aykırıdır. Bu yöndeki eylemler uluslararası sözleşmelere, Anayasa’ya, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na ve çok sayıda sağlık ile ilgili düzenlemeye açıkça aykırılık oluşturmaktadır.

COVID 19’un yayılımını önlemek üzere dünyada ve ülkemizde çalışmalar devam etmektedir. COVID 19’un geçiş yolları kapsamında alınan önlemlere uygun davranmak, virüsünün yayılım hızının düşürülmesi için en önemli mücadele yoludur. COVID 19 tanısı almış bireylerin kimliklerinin öğrenilmesi, açıklanması, yayımlanması COVID 19 ile mücadele kapsamında yasalarca kabul edilmiş ya da onaylanan eylemler değildir. Yasal düzenlemelerin izin verdiği sınırlar dışında kalan kişi veya kurumların COVID 19 tanısı almış bireyler ile ilgili gerçekleştirdiği bu gibi eylemler hukuk dışıdır.

Bu çerçevede:

1. Toplumdaki diğer bireylerin bulaşıcı hastalıktan korunması veya haber alma özgürlüğü ileri sürülerek COVID 19 tanısı almış bireylerin yasal bir gerekçe olmadan işyerlerinde, ikamet ettikleri semt, site, sokaklarda ve diğer sosyal ortamlarda kimliklerinin öğrenilmeye çalışılması, açıklanması, kimliklerinin belirlenmesine neden olacak ilanların paylaşılması, bilgilerinin kayıt edilmesi, işlenmesi, saklanması hukuka aykırıdır.  

2. Medya, sosyal medya ya da diğer mecralarda tüzel ya da özel kişilerce COVID 19 pozitif olan bireylerin kimlikleri ve sağlık durumlarına ilişkin bilgilerin ilgili kişilerin izni olmadan yayımlanması, haber alma özgürlüğü sınırlarında değildir. COVID 19’un yayılmasına engel olma konusunda bir yararı olmayan, bireylerin kimliklerinin ifşası, haber alma özgürlüğü ile de ilişkilendirilemez.
3. COVID 19 pozitif durumda olan bireyler yönünden, yapılan paylaşımlar, bireylerin sosyal yaşamda damgalanmalarına, ötekileştirilmelerine ve iş ve aile hayatlarında telafi edilmesi güç ya da imkânsız maddi ve manevi zararlar görmelerine yol açacaktır.

Bu bağlamda COVID 19 ile mücadelede alınacak önlemlerde, bireylerin özel ve aile hayatlarına saygı hakkının mutlaka korunması ve bu önlemler ile ilgili bilgilendirmelerde bu hakka aykırı davranış ve tutumların hem bireylerin hak ve özgürlüklerine hem de COVID 19 ile mücadeleye zarar vereceği vurgulanmalıdır.

 Hasta ve Hasta Yakını Hakları Derneği                                                    Sağlık Hukuku ve Eğitimi Derneği